Różowy październik miesiącem profilaktyki raka piersi

Dane Krajowego Rejestru Nowotworów potwierdzają, że z roku na rok rośnie liczba chorych na nowotwór piersi w Polsce. Szacuje się, że rocznie rozpoznaję się ok.18 tysięcy zachorowań, z czego ok. 6 tysięcy przegrywa walkę z chorobą. Szerząca się zachorowalność na raka piersi to nie tylko problem krajów europejskich, ale także całego świata. Rocznie na całym świecie raka piersi rozpoznaję się u 1,7 miliona kobiet a umiera ok. 500 tysięcy. Alarmujące jest również to, że choć największa zapadalność przypada wśród kobiet powyżej 50 roku życia, to w ostatnich latach wzrasta zachorowalność u kobiet w przedziale wiekowych 20-49 lat. W tym miejscu nie należy zapominać o nowotworach piersi w czasie ciąży. Na szczęście należą one do rzadkości jednak stanowią one dość duże wyzwanie . W naszym kraju problem ten dotyka 1/3000 – 1/10000 ciężarnych. Ponad 75% nowotworów wykrywa się po porodzie lub w czasie karmienia piersią co oznacza, że został on przeoczony w czasie trwania ciąży lub jeszcze przed nią.

W miesiącu październiku a dokładnie 15 dnia tego miesiąca, przypada Europejski Dzień do Walki z Rakiem Piersi. I choć programy i kampanie profilaktyczne temu poświęcone rozpowszechniane są przez cały rok, to ten miesiąc szczególnie ma przypominać i podkreślać istotę działań profilaktycznych. Badania pokazują i potwierdzają, że największe efekty diagnostyczne a co za tym idzie lecznicze uzyskuję się wtedy, gdy 70 % kobiet poddanych jest mammografii  lub badaniu usg w celu wykrycia zmian. W Polsce nadal odsetek kobiet korzystających z badań profilaktycznych w tym mammografii nie przekracza 50 %. Co za tym idzie, diagnostyka jest zbyt późna, leczenie może nie być skuteczne i w konsekwencji – niepomyślne rokowania. Świadomość kobiet dojrzałych jest dość duża na temat profilaktyki, jednak strach przed „wykryciem zmiany” jest na tyle paraliżująca, że przegrywa ona ze zdrowym rozsądkiem. Dojrzałe Polki wciąż nie są wyczulone na profilaktykę raka piersi i nie mają nawyku samobadania i regularnych badań. Porównując, rocznie w Holandii badaniom profilaktycznym raka piersi poddaje się przeszło 80 % kobiet, w Anglii 71 procent natomiast w Polsce mamy problem z przekroczeniem 44 procent. Nowotwór piersi w ciąży stanowi o tyle duży problem, że pomimo dużej wiedzy i samokontroli młodych kobiet , większość zmian guzkowych bagatelizuję się  zganiając na zmiany hormonalne jakie zachodzą w piersi, stąd wiele nieprawidłowości jest nie zdiagnozowanych. Badania jakie zostały przeprowadzone przez fundację Rak’n’roll wraz z Philips wśród ciężarnych kobiet w wieku 18-45 lat lub będących 18 miesięcy po porodzie pokazują, że co czwarta z nich nie miała nigdy wykonanego badania usg piersi a tylko 24 % w ciągu roku. Tylko 35% kobiet powyżej 35 lat będących w ciąży potwierdziło, że miało wykonane badanie usg piersi w ciąży.

Nowotwór piersi, wcześnie zdiagnozowany daje bardzo dobre rokowania dlatego należy pamiętać o tym że czas odgrywa istotną rolę. Opóźnienia w zdiagnozowaniu choroby o 6 miesięcy zwiększa znacząco szanse na przerzuty do węzłów chłonnych. Rak piersi może rozwijać się bardzo długo, nie dając żadnych objawów, dlatego tak ważna jest regularna diagnostyka oraz działania profilaktyczne.

Najtańszą i najbardziej dostępną formą profilaktyki jest samobadanie piersi. Powinno ono być praktykowane już od 20 roku życia. Ponad 80% wszystkich wybadanych guzków jest właśnie dzięki samobadaniu przez kobietę lub ich partnerów. Aby obraz badania był wiarygodny, najlepszym do tego momentem jest tydzień po miesiączce czyli 6-9 dzień cyklu. Samobadanie piersi nie zwalnia żadnej kobiety nawet, jeśli już nie miesiączkuje. Wówczas takie kobiety wybierają sobie jeden dzień w miesiącu i dokonują samobadania. Tyczy się to również kobiet będących w ciąży. W trakcie badania oprócz dotykania piersi zwracamy uwagę na :

• Zmiany w zabarwieniu skóry piersi i jej struktury
• Zmiany wielkości lub kształtu piersi
• Pojawienie się wydzieliny z brodawki ( poza okresem laktacji)
• Zmiany kształtu brodawek (wciągniecie, spłaszczenie, zaciągnięcie)
• Bardziej widoczny układ żył podskórnych
• Niegojące się rany, owrzodzenia
• Wyczuwalne guzki w piersi, pod pachami, w okolicy podobojczykowej
• Asymetrycznie poszerzenie obwodu ramienia

Usg piersi oraz mammografia są najczęstszymi metodami diagnostycznymi wykorzystywanymi w profilaktyce raka piesi. O tym, która metoda jest lepsza dla kobiety, powinien zadecydować lekarz. Ze względu na strukturę i budowę piersi, pierwszą z wyboru metodą diagnostyczną wśród młodych kobiet jest USG. U kobiet dojrzałych zaleca się natomiast mammografię. Choć i w tych przypadkach są wyjątki od reguły, decyzję powinien podjąć specjalista.

W Polsce bezpłatny program profilaktyki raka piersi (mammografia ) skierowany jest do tej grupy kobiet, które najbardziej są narażone na chorobę, czyli w wieku 50-69 lat. Wówczas mammografię wykonuję się co dwa lata. Natomiast, jeśli kobieta jest z grupy ryzyka, tj. wystąpił już nowotwór piersi wśród najbliższej rodziny, mammografia może być wykonana co roku. Badanie to pozwala wykryć zmiany niewyczuwalne w samobadaniu piersi i wykryć zmianę nawet na dwa lata, zanim ona zostanie wybadana przez kobietę lub lekarza. Jeśli kobieta miesiączkuje, zaleca się wykonanie tego badania w pierwszych 7 dniach od wystąpienia miesiączki. W przypadku braku miesiączki dzień wykonanego badania nie ma znaczenia. Nie zaleca się również stosowania dezodorantów, kremów w dniu badania na okolice skóry i pachy, gdyż może dawać fałszywie dodatni wynik ze względu na substancje chemiczne zawarte w kosmetykach.

Aktualnie Polskie Towarzystwo Onkologiczne zaleca wykonanie tego badania raz na dwa lata wśród kobiet w wieku 40-50 lat oraz co roku po ukończeniu 50 roku życia.

Każda kobieta będąca z grupy ryzyka tj. choroby nowotworowe piersi wśród rodziny, mutacja w obrębie genów BRCA1 lub BRCA2 mammografię wykonuję się raz na 12 miesięcy.

W przypadku kobiet ciężarnych Polskie Towarzystwo Chirurgii Onkologicznej, Polskie Towarzystwo Onkologiczne oraz Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników opracowały zalecenia odnośnie wykonywania USG piersi w czasie ciąży i karmiących piersią. U każdej kobiety po 35 roku życia wymagane jest wykonanie usg piersi w I trymestrze ciąży, raz na rok u kobiet karmiących piersią. Jakiekolwiek niepokojące zmiany w obrębie gruczołu piersiowe wymagają kontroli USG. Natomiast u każdej kobiety ciężarnej poniżej 35 roku życia wykonuje usg piersi w I lub II trymestrze ciąży. Karmiące matki w tym przedziale wiekowym raz do roku powinny wykonać kontrolne USG piersi.

Należy w tym miejscu podkreślić że rozpoznanie raka piersi w trakcie ciąży nie jest żadnym przeciwskazaniem do podjęcia leczenia onkologicznego a także nie jest wskazaniem do zakończenia ciąży. Przebieg leczenia różni się od standardowego jednak rokowania są podobne co do kobiet nie będących w ciąży. Fundacja Rak’n’roll oferuje kompleksową pomoc kobietom spodziewającym się dziecka a chorujacym onkologicznie i zrzesza lekarzy wielu specjalności, którzy mają doświadczenie w leczeniu takich przypadków.

Każdy rok przynosi kolejne informacje dotyczące czynników chroniących nas przed nowotworami. Podchodząc holistycznie do zagadnienia wiemy już że nasz styl życia ma ogromny wpływ na zachorowalność. Czynnikami niewątpliwe korzystnie wpływającymi profilaktycznie są;

• Odpowiedni sposób żywienia. Dieta o niskim indeksie glikemicznym, błonnik i tłuszcze roślinne
• Ograniczenie spożywania alkoholu do minimum
• Aktywność fizyczna
• Spożywanie Wit. C, D3, koenzym Q10, jod.
• Odpowiednio dobrane biustonosze
• Kamienie piersią powyżej 12 miesięcy zmniejsza ryzyko wystąpienia raka o 28% a z każdym kolejnym rokiem o 4,3%!

Należy pamiętać , że nie bez znaczenia dla kobiecego organizmu mają wpływ hormonalna terapia zastępcza, która stosowana w ogóle zwiększa ryzyko wystąpienia raka o 6% a stosowanie jej powyżej 10 lat aż o 30%. W kwestii środków antykoncepcyjnych, wciąż toczą się dyskusję o ich niekorzystnym wpływie na zdrowie kobiet. Tutaj znaczenie ma antykoncepcja dwuskładnikowa, zawierająca progesteron oraz estrogeny. To ona może zwiększać ryzyko nowotworu.

Pojawieni się każdej choroby budzi strach, a co dopiero onkologicznej. Tak jak na wiele rzeczy nie mamy wpływu, tak w kwestii raka piersi w dużym stopniu możemy podjąć wiele celowych działań, by ustrzec się prze nim. Wielu kobietom udało się zatrzymać chorobę na wczesnym etapie, wielu kobietom udało się pomyślnie zakończyć leczenie, wiele kobiet doczekało się własnych dzieci, wnuków, nowego życia … Kobieto – zadbaj o siebie tak jak dbasz na co dzień o innych. Twoje zdrowie nie jest kwestią losu.